Stok Yönetiminde FIFO, LIFO ve FEFO: Doğru Yöntemi Seçmek

Stok yönetimi, bir işletmenin kârlılığını ve müşteri memnuniyetini doğrudan etkiler. Yanlış yöntemi seçmek; artan maliyet, fazla fire ve müşteri kaybı anlamına gelebilir. İşte işletmelerde en çok kullanılan üç temel stok tüketim yöntemi: FIFO, LIFO ve FEFO.

FIFO (First In, First Out) – İlk Giren İlk Çıkar

• Ne demek? Depoya ilk giren ürün, ilk satılan üründür.

• Avantajı: Özellikle gıda, tekstil gibi bozulabilir ürünlerde tazeliği korur.

• Dezavantajı: Yükselen enflasyon dönemlerinde maliyetleri olduğundan düşük gösterebilir.

• Kimler için ideal? Gıda, içecek, kozmetik, tekstil gibi raf ömrü kritik sektörler.

LIFO (Last In, First Out) – Son Giren İlk Çıkar

• Ne demek? Depoya son giren ürün, ilk satılandır.

• Avantajı: Enflasyonist ortamlarda son maliyetleri satışa yansıttığı için vergi avantajı sağlar.

• Dezavantajı: Eski ürünlerin depoda kalıp değer kaybetmesine yol açabilir.

• Kimler için ideal? Ham madde ve hızlı fiyat değişen sektörler (ör. inşaat, metal, enerji).

FEFO (First Expired, First Out) – Son Kullanma Tarihi Yaklaşan İlk Çıkar

• Ne demek? Son kullanma tarihi en yakın olan ürünler öncelikli olarak tüketilir.

• Avantajı: Fireyi azaltır, regülasyonlara uyum sağlar.

• Dezavantajı: Daha karmaşık takip ve kontrol gerektirir.

• Kimler için ideal? İlaç, sağlık, gıda, kimya gibi SKT odaklı sektörler.

ERP Sistemleri ile Tüketim Yöntemleri

Manuel takipte FIFO/LIFO/FEFO yöntemleri ciddi riskler barındırır.

ERP sistemleri (ör. Oracle NetSuite) ile:

• Depo giriş-çıkışları otomatik kurallarla yönetilir.

• SKT ve lot bilgileri entegre edilir.

• Raporlar sayesinde hangi yöntemin işletmeye daha uygun olduğu ölçülebilir.

• Fire, kayıp ve yanlış sevkiyat riski minimuma iner.

Doğru Yöntemi Seçmek İçin 3 Kriter

1. Ürün tipi → Raf ömrü var mı? Bozulabilir mi?

2. Ekonomik ortam → Fiyat dalgalanmaları, enflasyon etkisi.

3. Yasal zorunluluklar → SKT takibi gerekli mi? (Örn. ilaç sektöründe FEFO zorunlu)

Sonuç

FIFO, LIFO ve FEFO’nun her biri farklı işletme ihtiyaçlarına yanıt verir. Doğru yöntemi seçmek, yalnızca stok takibi değil; kârlılık, müşteri memnuniyeti ve regülasyon uyumu için kritik öneme sahiptir. ERP sistemleriyle bu süreçleri otomatikleştiren işletmeler ise rekabette öne çıkar.